Soyut Sahne’nin ve Murat Şevke’nin ilk oyunu olan “Ket”, sezonun yeni oyunları arasında yer alıyor. Oyuncuları arasında Demircan Güler, Ercan Tetik, Ömer Murat Kıraslı’nın olduğu oyun, 2023 Yeni Tiyatro Dergisi Emek ve Başarı Ödülleri’nde Yeni Tiyatro Teşvik Ödülü’nün de sahibi oldu.
“Ket” izleyicileriyle yeni sezonda da buluşmaya hazırlanırken biz de Murat Şevke’ye sorularımızı yönelttik.
“Ket”i yapmaya nasıl karar verdiniz?
Aslında uzun ve zorlu bir süreçti. En başında hedefim Tanrı ile insan ilişkisini irdelemekti. Uzun bir zaman bu olguyu nasıl anlatırım diye düşündüm. Bunu anlatırken farklı bir dil kullanmak zorunda olduğumun farkındaydım. Bunun sonucunda da “Ket”in ana teması olan “Tanrı mı insanı yarattı yoksa insan mı Tanrı’yı yarattı?” fikri üzerinden kusurlu insan ve Tanrı ilişkisini metaforik bir anlatı olarak ele aldım.
Dünya basınından okuduğum bir haberden esinlenerek aktarmak istediğim temayı doktor ve onun yarattığı yapışık ikizler üzerinden anlatmak istedim. Yapışık ikizler sahnede bir ilk olacaktı ve bu yüzden vakit kaybetmeden kreatif ekip ile çalışmalara başladık. Metni metaforik şekilde sahneye koymak uzun ve yoğun bir prova sürecine götürdü bizi fakat günün sonunda seyircinin yarattığımız imgesel atmosferdeki tatmini buna değiyor.
“Ket”, sizin yazıp yönettiğiniz bir oyun. Bir oyunu aynı kişinin yazıp yönetmesinin avantajları ve dezavantajları nelerdir?
Oyun yazarları kendi yazdığı oyunları sahneleme aşamasına geçirdiklerinde, farkında olmadan metne gerektiğinden çok sahip çıkma durumunu yaşayabiliyorlar. Sahneleme sürecinin daha farklı ilerlediğini ve bu işin kolektif oluşunu değerlendirmemiz gerektiğini düşünüyorum. Oyunu sahnelemeye karar verdiğimde yazar kimliğimi bir kenara bırakarak hareket ettim ve kreatif ekibin özgürce yaratım sürecine dahil olabileceği bir atmosferden yana hareket ettim. Amaç hepimizin oyuna hizmet ettiği, bu süreçte oyunu en üst noktaya getirecek kararları almaktı. Sürece dönüp baktığımda alınan kararların bize avantaj yarattığını söyleyebilirim.
‘YAPIŞIK İKİZLERİ SAHNEYE KOYMAK OLDUKÇA ZORDU’
Oyuncu kadrosu da yetenekli isimlerden oluşuyor. Nasıl bir araya geldiniz, oyunun ortaya çıkış sürecine dair bize neler anlatmak istersiniz?
Kreatif ekip ile olan toplantılarımız bittikten sonra cast seçimi için düşünmeye başladık ve aklımızdaki isimler ile yapılan okuma provasında rolleri belirledik. Daha önce örneği olmayan yapışık ikizleri sahneye koymak oldukça zordu çünkü farklı bir çalışma disiplini geliştirmek gerekiyordu. Sadece bitişik yürümeleri değil, aynı zamanda öyle hissetmeleri bizim için çok önemliydi. Farklı teknik ve metotlar kullanarak pekiştirdik. Böylece inandırmanın zor olduğunu bildiğimiz seyirciyi sürecin sonunda, yapışık ikizler olan X ve Y için yardım etmek isteyen bir noktaya getirdik. Doktor karakteri ise sıradan hayatlarımızda karşılaşamayacağımız, daha doğrusu karşılaşmak istemeyeceğimiz bir kişiliğe sahip. Oyundan çıkan seyircinin, Doktor karakterini oynayan oyuncumuza karşı nefretinin devam ediyor oluşu ve Doktor her sahneye çıktığında seyircinin iç çekişi, karakteri yansıtabildiğimiz, oyuncuların da yaşatabildiği anlamına geliyor.
Oyunun dekorları da dikkat çekici. Biraz da bundan bahsedelim mi?
Soyut Sahne olarak ismimizden de anlaşılacağı gibi, sahnede açıkça yer almak yerine malzememizi metafor yaparak seyirciyi düşünmeye itmekten keyif alıyoruz. Anlaşmazlığı kullandığımızda da seyircide bıraktığımız farklı etkiler bizi besliyor. “Ket”, anlayışımızı anlatmak için elimizdeki büyük bir fırsattı ve biz de bunu her açıdan değerlendirdik. Tasarımcımız, dekor tasarımı ve kullandığı materyaller ile seyirciye hiç karşılaşmadığı bir yerde olduğunu sahneye atılan ilk adımda belli etti. Yaşanılan ya da yaşanılacakların soğukluğunu görsel olarak da hissettirdi. Rejide, sadece yaratılan atmosferden değil, aynı zamanda tasarımın sahip olduğu alt metinlerden de faydalandım.
Dekorun izleyenlerde etki bırakmasında, tüm detayların düşünülmüş oluşu ve yine yapışık ikizler gibi biricik oluşu önemli rol oynuyor. Tasarımcımızın çıktığı ana tema araştırmalarının sonucunda, dinlerin çoğunluğunda olan, Tanrı ve insan arasındaki uçurum ortaya çıktı. İkisi asla aynı noktada buluşamazdı ve bu sebepler X ve Y’nin o anda bulunduğu Doktor’un ortamı, bir Tanrı’ya yakışacak derecede tekliğe sahip olurken, karakterlerin temas ettiği materyaller de oyunda özel olarak tercih edildi. Böylede dekor, kostüm, ışık, ses ve kullandığımız tütsü kokusu dahi sahnede olanların gerçekliğinden şüphe ettirmedi.
TANRI İLE KUSURLU İNSANIN İLİŞKİSİ
“Ket”, çılgın bir bilim insanının kendisine bir “şey” yaratması üzerine kurulu. “Normal”in varlığını sürdürebilmesi için bir “öteki”ne mi ihtiyacı var?
Yüzeyde Doktor ve onun birleştirdiği iki insanı görürken, derinlere indiğimizde başka bir mesele olan Tanrı ile kusurlu insanın ilişkisi çıkıyor karşımıza. Oyunun çıkış noktası olan “Aslında yaratan kim?” sorusu, oyunun finalinde bize çıkmazımızı çözüyor. Yani yüzeyde sizin deyiminizle normal, bizimki ile Doktor olan karakter ile yine sizin deyiminiz ile öteki, bizim deyimimiz ile X-Y olan karakterler, derinde sonuca bizden önce ulaşıyor ve yaratılanın yaratana ihtiyaç duyduğunu, Tanrı’nın ise hangi tarafta yer aldığını bize gösteriyor.
Birbirine dikilen iki kişiden biri otoriteye tabi olmayı seçerken diğeri sürekli isyan ediyor. Ancak mutlak kurtuluş için bu iki farklı zihniyetin beraber hareket etmeleri gerekiyor. Seçimlerden yeni çıktığımız şu günlerde bu fikir daha da önemli görünüyor, ne dersiniz?
Sahnede olanları açıkça anlatmaktansa, metaforla beslenip anlaşılması için düşünülmesi gereken bir anlayışa sahip Soyut Sahne. Bu da her izleyicide farklı bir etki bırakıyor ve bilinçaltında olan düşüncelere ilham olma hissi veriyor. Tatminlerimizden biri de bu tabii ki. O yüzden bu soruya açıkça cevap vermek yerine, sizde bıraktığımız etkiyi kesemize atıyoruz.
Biraz da Soyut Sahne’den bahsedelim. “Ket” ilk oyun, sırada neler var?
Liste kalabalık, üretmek istediğimiz çok iş var. Yeni bir sürece listenin başındaki işi belirleyerek başladık. Dünyaca ünlü ve önemli bir yazarın öyküsünü oyunlaştırıyorum şu anda. Türkiye’de daha önce yapılmamış bir iş olacak. Yazma aşaması bittikten sonra kreatif ekip toplantıları ve oyuncu seçmelerinin ardından kısa sürede provalara başlayacağız. Son söz olarak Soyut Sahne’yi bilmeyenler için açıklamak isterim, biz kimiz?
Biz, bütünleştiğimiz her yeri sahne sayan, eksiğini seyirci ile tamamlayan, günümüzde artık çok az şeyin içine dahil olabildiği kolektivizme inanan, bu bilinçte çalışarak, ekip arkadaşlarını rakip değil ortak görerek ilerleyen, sanat kaygısını kaybetmeden sorgulayan, objektif tartıp eleştiren, bunu da en iyi ışıklar altında yapabilen taze bir topluluğuz. Çalıştığımız her bir oyun, bizi bütüne götüren parçalardan oluşurken, tamamlamak için uğraşıyor fakat bunun mümkün olmadığını da biliyoruz.
Seyircisiz olmaz! Sizi de yapbozun parçası olmaya davet ediyoruz.
